“Μέρες στη θάλασσα, όλες τους όμοιες όπως η ευτυχία…” μονολογεί ο Αλμπέρ Καμί.Από τον ψηλότερο βράχο,το Γιβραλτάρ,το δεύτερο θεόρατο μονόπετρο του Αιγαίου,τον Κάλαμο της Ανάφης,κι από την Πέτρα του Ρωμιού,στην ακτή της Αφροδίτης στην Κύπρο,ως το νησάκι Πιπέρι,τη Δήλο των ταξιδιών στις Κυκλάδες,”θάλασσα πλατιά, πάντα να οργώνεται και πάντα να παραμένει παρθένα, μαζί με τη νύχτα, θρησκεία μου…”.
Μοιάζουν τόσο πολύ να συντονίζονται οι ατέρμονες αμμουδιές του Οράν,στην Αλγερία, με τη μικροσκοπική,πεπερασμένη μέσα στην αγκαλιά του βράχου,κρυφή παραλία Βότσαλα της Σχοινούσας,απέναντι από την Κέρο,τον παράδεισο των κυκλαδικών ειδωλίων,των αενάως μοντέρνων,που τέρπουν και μαθαίνουν την αφαίρεση των περιττών και την πρόσθεση των ουσιωδών,όσο απλών και μικρών κι αν είναι.Κι αυτά τα λευκά και γκρίζα βότσαλα,ίσως και μερικά καφέ και κίτρινα,στον έρημο κόρφο της Σχοινούσας,είναι ακόμη πιο αφηρημένα,αλλά και ακόμη πιο σαφή ως προς την αίσθηση και το υλικό,πρωτότυπα των κυκλαδικών ειδωλίων. “Είχα πάντα την αίσθηση πως ζούσα στο πέλαγος, σε κίνδυνο, στην καρδιά μιας μεγαλόπρεπης ευτυχίας”.
…Ακου τον ικαριώτικο χορό. Σαν να κυματίζει το Ικάριο Πέλαγος.Στα εκατό και βάλε πανηγύρια που γίνονται ολοχρονίς στο νησί,οι άνθρωποι αγκαλιάζονται σφιχτά κα χορεύουν εκστασιασμένοι απέναντι στον ήλιο που ανατέλλει…Αιώνες απομονωμένοι και με μετρημένα εφόδια,έβαζαν στο κέντρο της κοινότητας το βρισκούμενο για να διασκεδάσουν και να χαρούν όλοι μαζί.Κατσικίσιο κρέας και κρασί.Αυτά μόνο.Α, και κέφι, και αρχοντιά,και διάθεση για ζωή.Ακόμη και τώρα,το πρώτο πιάτο του πανηγυριού,το “καλώς όρισες”, είναι το βραστό κρέας και το ζουμί του.Το λένε πρόθεση και προσφέρεται ακόμη δωρεάν…Τη θάλασσα και την έρημο για να τις ζήσεις έχεις ανάγκη τη συνεργασία.”Μεγάλωσα στη θάλασσα και η φτώχεια ήταν για μένα χλιδή. Υστερα έχασα τη θάλασσα και όλη η πολυτέλεια τότε μου φάνηκε γκριζωπή, η μιζέρια αβάσταχτη.Κι από τότε περιμένω. Περιμένω τα πλοία του γυρισμού, το σπίτι των νερών,τη διάφανη μέρα”.
“Για εμάς τους Μεσογειακούς η Ελλάδα είναι μια πηγή. Θέλω να πω ότι η Μεσόγειος έχει κάτι, ένα συστατικό στοιχείο, που της επιτρέπει να ισορροπεί τα πάντα και να μας δίνει πάντα ένα μάθημα μέτρου”. Και τρέχει να βουτήξει στην αγκαλιά της, για να κρατήσει για πάντα τη θέρμη των μαρμάρων.”Τα μάτια μου θάμπωσαν από τη φωτεινότητα του γαλάζιου, όταν κολυμπούσα στα ιερά νερά, που απλώνονταν μέχρι τον Ναό. Τώρα μονάχα μπορώ να πω ότι έχω ζήσει…”Η αίσθηση της θάλασσας μοιάζει να πετάγεται απέναντι, στην Κολώνα της Κύθνου, συντροφιά με την αίσθηση του καλοκαιριού.
…..Να και το Πιπέρι. Αυτό το νησί, που μοιάζει να αναδύεται από τη θάλασσα σαν φτερό καρχαρία, σηματοδοτεί τα μονοπάτια των ταξιδιών στις Κυκλάδες.Πάντα οι πέτρες χάραζαν τις πορείες των ταξιδιών στο Αιγαίο, ειδικά ο σκληρός και κοφτερός οψιανός της Μήλου. Οπου τον συναντούμε εκτός του νησιού, έχει μια πολύ παλιά ιστορία ταξιδιών να μας διηγηθεί. Από πολύ παλιά, από τη Νεολιθική εποχή, τότε που ο άνθρωπος πάτησε σταθερά στα δυο του πόδια και έκανε το πρώτο βήμα πολιτισμού, βάζοντας ένα μικρό βότσαλο στα χέρια του νεκρού που έθαβε στο δάπεδο της σπηλιάς του.Το μέλλον αυτού του πολιτισμού που άρχισε έτσι συζητεί ο συνταξιδιώτης μου. Γι’ αυτό ήρθε στην Ελλάδα, φιλοξενούμενος …
Τα νησιά από το περασμένο στον λαιμό των λεόντων της Δήλου περιδέραιο των Κυκλάδων πέφτουν το ένα μετά το άλλο σαν πολύτιμες χάντρες του κομπολογιού του Απόλλωνα. Νησιά, νησάκια, ερημονήσια, μοναχικοί βράχοι, δακτυλικά αποτυπώματα μικρών ή μεγάλων θεών. Κανένα δεν μοιάζει με κανένα, ακολουθούν καρτερικά τη μοναχική και την παράλληλη πορεία τους στο Αιγαίο. Παλιά οι άνθρωποι πίστευαν ότι τα νησιά ταξιδεύουν στον βαθύχρωμο,σχεδόν στο χρώμα του κρασιού,και οι θεοί παρακάλεσαν τη Δήλο να σταθεί για λίγο ακίνητη για να μπορέσει η Λητώ να γεννήσει τον Απόλλωνα. Τι μεγάλη τιμή! Ακόμη και ένα νησί θα απαρνιόταν την ταξιδιωτική φύση του για να συμμετάσχει σε ένα από τα μεγάλα θαύματα του αρχαίου και του νέου κόσμου, του φωτός στο Αιγαίο. Και πέτρωσε η Δήλος, κάτω από το εκτυφλωτικό φως του ήλιου, μέσα στον χρόνο, δίπλα στη Μύκονο, τόσο κοντά και τόσο μακριά από το σήμερα και από το μέλλον. Και οι άνθρωποι είναι νησιά, τόσο απόμακροι όσο πρέπει για να μην ομογενοποιηθούν σε μια προσωπικότητα και τόσο κοντά ώστε να συνομιλούν και να συμπορεύονται. Αίνιγμα…
“Πού βρίσκεται το παράλογο του κόσμου; Μήπως είναι αυτή η ακτινοβολία ή μήπως η ανάμνηση της απουσίας της; Με τόσο ήλιο στη μνήμη πώς μπόρεσα να στοιχηματίσω στο παράλογο; Μένουν όλοι κατάπληκτοι ολόγυρά μου. Καμιά φορά μένω κατάπληκτος κι εγώ ο ίδιος. Θα μπορούσα ν’ απαντήσω στους άλλους και στον εαυτό μου πως ο ήλιος τελικά με βοηθούσε σ’ αυτό και πως το φως του με την πυκνότητα που έχει στερεοποιεί το σύμπαν και τις μορφές του μεταβάλλοντάς το σε λάμψη σκοτεινή”.
Και το παράλογο του ελληνικού καλοκαιριού; Κοιτάζουμε τη Σαντορίνη, τόση ομορφιά και τόση απειλή κλεισμένες μέσα στην Καλντέρα. Κάλλος και δέος, χαρά και φόβος, εξύψωση και καταβύθιση. Μπαίνουμε μέσα σε μια αγκαλιά που μοιάζει τόσο πολύ με της μάνας μας – γλυκιά και αυστηρή – ή μήπως ερωμένης, καυτής και επικίνδυνης; Ολα αυτά εξανεμίζονται σαν το κύμα που έρχεται από την άβυσσο και σβήνει πάνω στα μαύρα βότσαλα, σαν την έκπληκτη ματιά πάνω στις ωραιότερες καμπύλες του Αιγαίου, τους τρούλους των εκκλησιών της Οίας που αιωρούνται στο κενό. Ασπρα κτίσματα και άσπρα πανιά να ανεμίζουν πάνω στην καμένη γη. Μπορεί να είναι έτσι ο Παράδεισος;
Σε τούτα τα μέρη ο ήλιος δεν χάνεται, αλλά πάει να βασιλέψει στην πίσω μεριά της Γης. Η δύση δεν είναι το τέλος μιας ημέρας που έφυγε και χάθηκε και μόνο μας γέρασε, αλλά η αρχή μιας νέας, που ανανεώνει τις ελπίδες μας. Η καινούργια μέρα είναι πάντα μια καλύτερη μέρα. Οπως πίσω από τον ορίζοντα υπάρχει η υπόσχεση ενός καλύτερου κόσμου. Τίποτε πιο συναρπαστικό από τη ζωή απέναντι στις γραμμές των οριζόντων, την αέναη πρόκληση για ταξίδι. Τα σημάδια των ταξιδιών των νησιωτών είναι κατ’ αρχήν άυλα. Οι στεριανοί βλέπουν τον προορισμό τους και πηγαίνουν προς το μέρος του. Οι άνθρωποι των νησιών πηδούν μέσα στο ταξίδι και φεύγουν για το άπειρο.
Να, από εδώ επάνω, από την Παναγία του Καλάμου στην Ανάφη, η ματιά σου απλώνεται κατά τον Νότο, στη μεγαλύτερη έρημο του Αιγαίου. Ο ορίζοντας, λένε, ασκεί το βλέμμα…Και ακόμη πιο μικρός μικρόκοσμος τα Αρμάθια, μες στην ησυχία των μοναστηριών, βράχοι, με μια τούφα σκίνα και θυμάρια στην κορυφή δύο εξωτικών παραλιών, από τις ωραιότερες της Μεσογείου. Η αμμουδιά λάμπει όπως το αλάτι στα κοιλώματα των βράχων, διαχρονικά πολύτιμο…
Δες αυτό το νησάκι, μου λέει η Αρτεμις καθώς πηγαίνουμε προς Βλυχάδα. Δεν έχει μέρος να ακουμπήσει έτσι όπως ενώνεται ο ουρανός με τη θάλασσα. Είναι ο Μικρός Ανθρωποφάς, που τον είπαν έτσι γιατί γύρω του υπήρχαν πολλά σφουγγάρια και πολλοί καλύμνιοι βουτηχτές χτυπημένοι από τη νόσο των δυτών. Ή μπορεί γιατί έπεφταν πάνω του πολλά καράβια. Ποιος ξέρει; Αλλά ο μικρός βράχος που πάνω του ξεκουράζονται δύο θαλασσοπούλια, στον δρόμο για την Κεραμιδού της Θύμαινας, δεν κρύβει καμιά απειλή. Αντιθέτως, η Κεραμιδού κρύβει θαλπωρή για τον ταξιδιώτη, στο βάθος της αμμουδερής αγκαλιάς της.
