“Νούφαρα” – Ο Μυστικός κήπος του Monet(14.11.1840-05.12.1926)!

Με τα σχέδια της Εθνικής Πινακοθήκης στο Λονδίνο να μετατίθενται για το 2021 λόγω της πανδημίας, ανακοινώθηκε η πρώτη έκθεση που θα γίνει σε συνεργασία με το Μουσείο Orsay το φθινόπωρο του 2021. Σε αυτήν θα πρωταγωνιστήσουν τα διακοσμητικά σχέδια των ιμπρεσιονιστών,ανάμεσά τους και τα υπέροχα “Νούφαρα” του Monet που υπήρξαν πρωταγωνιστικό μοτίβο σε πολλά έργα του ιδιαίτερου ζωγράφου.Η τέχνη του εικοστού αιώνα είναι αδιανόητη χωρίς τους πίνακες του Monet.Είναι,τόσο σημαντικοί στην ιστορία της καλλιτεχνικής εφεύρεσης,όσο ο αναλυτικός κυβισμός των Picasso και του Brack,ή της διακοσμητικής αφαίρεσης του Matisse. Ζωγραφισμένα μεταξύ του 1899 και μέχρι τον θάνατο του ζωγράφου, το 1926, αποτελούν ένα θέμα στο οποίο ο Monet επέστρεφε ξανά και ξανά.

Ο Monet μετακόμισε στην κατοικία του στο Giverny,το 1883. Αφιερώθηκε στη δημιουργία ενός ιδανικού κήπου που μέχρι και σήμερα είναι ανοιχτός στους επισκέπτες και ασχολήθηκε με τη δημιουργία του για πολλά χρόνια.Ο κήπος του χωρίστηκε σε δυο μέρη: στον ανθισμένο κήπο κοντά στο σπίτι του και στον υδάτινο που δημιουργήθηκε με μια εκτροπή ενός παραπόταμου του Epte.Στον υδάτινο κήπο του ο Monet είχε μια ιαπωνική γέφυρα και φυσικά,νούφαρα,για τα οποία παθιαζόταν να απεικονίζει με τρόπους που εξελίχθηκαν μέσα στα χρόνια. Τα ονειρικά του άνθη δημιουργούσαν μια μοναδική ψευδαίσθηση εικονογραφικής επιφάνειας.Τα απεικόνισε σε πολλούς πίνακες και με αυτά άρχισε να δημιουργεί τεράστιες διακοσμήσεις με αποκορύφωμα τη σειρά των νούφαρων που του ανέθεσε η γαλλική κυβέρνηση για δύο οβάλ γκαλερί στο Orangerie. Ο κύκλος των έργων “Νούφαρα” του Monet δωρίστηκαν στο γαλλικό κράτος από τον ζωγράφο την ημέρα που ακολούθησε την ανακωχή της 11ης Νοεμβρίου 1918 ως σύμβολο ειρήνης.Τα Νούφαρα τοποθετήθηκαν στο Μουσείο Orangerie το 1927, λίγους μήνες μετά τον θάνατό του.

Ο André Masson,ζωγράφος με συμβολή στην εξέλιξη του Υπερρεαλισμού και του αφηρημένου Ιμπρεσιονισμού,το 1952,αποκάλεσε τα έργα του Monet,”Σιξτίνα του Ιμπρεσιονισμού”,καθώς το αριστούργημα αυτό δεν έχει καλλιτεχνικό ισοδύναμο στον κόσμο. Ο κύκλος των έργων με τα Νούφαρα είναι ένα από τα μεγαλύτερα μνημειώδη επιτεύγματα της ζωγραφικής στις αρχές του 20ου αιώνα.Τοποθετημένα μέσα σε μια οβάλ αίθουσα της Orangerie περικλείουν τον θεατή σε σχεδόν εκατό γραμμικά μέτρα που ξεδιπλώνουν ένα τοπίο διάσπαρτο με νούφαρα που επιπλέουν στο νερό, κλαδιά ιτιών, αντανακλάσεις δέντρων και σύννεφων, δίνοντας την “ψευδαίσθηση ενός ατελείωτου συνόλου,ενός κύματος χωρίς ορίζοντα και χωρίς ακτή”, όπως έλεγε ο Monet.

Τα Νούφαρα δεν είναι μόνο ένας πίνακας: Ο τίτλος “Νούφαρα” δεν ανήκει αποκλειστικά σε έναν πίνακα του σπουδαίου Ιμπρεσιονιστή ζωγράφου,αλλά σε ένα σύνολο πολλών πινάκων με το ίδιο θέμα. Εικάζεται πως η συλλογή αυτή ξεπερνά τις 250 ελαιογραφίες με την υπογραφή του Monet.

Πριν ζωγραφίσει τα νούφαρα…Τα φύτεψε!:Κάποτε ο Monet,μέσα από το παράθυρο ενός τρένου, είδε το γαλλικό χωριό Giverny που τον μάγεψε με την ομορφιά του.Το 1883 νοίκιασε εκεί ένα σπίτι και το 1890 κατάφερε να το κάνει δικό του. Όταν,δεν ζωγράφιζε τον κήπο του σπιτιού εκείνου… τον αναδιαμόρφωνε! Ουσιαστικά,δημιούργησε έναν τόπο γαλήνης,ηρεμίας και χαλάρωσης τον οποίο στη συνέχεια αποτύπωσε και στα έργα του.Χαρακτηριστικά είχε πει: “Δεν είμαι ικανός σε τίποτα άλλο πέρα από τη ζωγραφική και την κηπουρική”!

“Τα Νούφαρα” δεν θα υπήρχαν σήμερα αν ο Monet είχε συμμορφωθεί στην απόφαση του δημοτικού συμβουλίου της πόλης: Η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου του Giverny έλεγε πως τα νούφαρα τα οποία εισήγαγε ο Monet από χώρες της Αφρικής και της Νοτίου Αμερικής για τον κήπο του, έπρεπε να απομακρυνθούν πριν δηλητηριάσουν το νερό ολόκληρης της πόλης. Ευτυχώς o Monet τους αγνόησε!

Με τον καιρό “Τα Nούφαρα” ήρθαν όλο και πιο κοντά στην επιφάνεια του νερού:Με τα χρόνια,ο Monet πλησίαζε τη λίμνη με τα νούφαρά του όλο και περισσότερο,μέχρι που οι άκρες της λίμνης έφτασαν στις άκρες του πίνακα και τελικά τις ξεπέρασαν. Από εκεί και πέρα τα έργα του μετατράπηκαν σε μια μελέτη επάνω στο νερό και στον τρόπο με τον οποίο καθρεφτίζεται το φως – αλλά και ολόκληρος ο κόσμος – επάνω σε αυτό.

Ο Monet γιόρτασε τη λήξη του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου, χαρίζοντας στη Γαλλία “Τα Νούφαρά” του: Με τη λήξη του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου,  το 1918, ο Monet υποσχέθηκε στην πατρίδα του ένα “Μνημείο Ειρήνης”: ένα πλήθος από πίνακες που απεικόνιζαν τα νούφαρά του.Η Γαλλία τον τίμησε προβάλλοντας μερικά από τα μεγαλύτερα έργα του στο Μουσείο Orangerie  στο Παρίσι, όπως εκείνος το ονειρευόταν: Σε δύο ειδικά διαμορφωμένες οβάλ εκθεσιακές αίθουσες  που χτίστηκαν για να φιλοξενήσουν τα τεράστια “Νούφαρα” του, δημιουργώντας ένα πλήρες πανόραμα της αγαπημένης θέας του ζωγράφου.